Dit kerstreces 2016/2017 is anders dan anders: veel gesprekken, veel gedachten gaan over Voorschoten. Natuurlijk: onze bestuurskracht leidt tot zorg. En de onder toezichtstelling van de provincie al helemaal. Voorschotenaren uiten hun zorgen en stellen vragen. In een situatie als deze, nou ja sowieso maar zeker nu, is het belangrijk het gesprek aan te gaan, reces of niet. We voelen ons hiervoor ook verantwoordelijk. Daarom willen we een reactie geven. We kunnen echter niet iedereen persoonlijk bereiken, vandaar dit artikel.
Ja, wij zijn ook bezorgd.
Er wordt nu vaker gesproken over bestuurlijke fusie. GroenLinks staat open voor de discussie over de toekomst van Voorschoten, dat hebben we steeds gezegd, maar we moeten voorkomen dat we straks geen keuze meer hebben. Of dat we onze voorzieningen verliezen.
Voor GroenLinks staat het belang van de Voorschotenaren voorop. Daarbij hoort de vraag onder welke voorwaarden we zelfstandig kunnen blijven. We maken ons ook zorgen of Voorschoten nog in staat is haar kerntaken, zoals de riolering en de zorg, goed uit te voeren.
Nee, we hebben niet zitten slapen.
Keer op keer hebben we in de raad onze zorgen uitgesproken. Met name tijdens de begrotingsraden, lees onze Algemene Beschouwingen er maar op na, maar ook in de gewone raden en commissies.
We hebben gesproken met burgers, ondernemers, deskundigen, elkaar en critici, ons verdiept in de dossiers, vragen gesteld… En ja, we zijn heel kritisch geweest, zoals dat hoort. Onze controlerende taak hebben we zo goed mogelijk uitgevoerd. Misschien hadden we ons harder moeten uitspreken, maar de dialoog ligt aan de basis van onze democratie en die hebben we willen bewaken.
We hebben in de raad 2 zetels van de 19. Hoe hard we ook werken, we kunnen niet overal zijn, niet met iedereen spreken. Maar we doen wel ons best voor het maximaal haalbare.
Ook als we het niet eens waren met besluiten van de gemeenteraad, zoals de ambtelijke fusie, zijn we doorgegaan met meedenken en –praten, de zaken kritisch blijven volgen. Vaak hebben we persberichten verstuurd. Geïnteresseerden hebben dus onze werkwijze en standpunten kunnen volgen. En ze hebben daarop kunnen reageren. Wat ook gebeurde.
Nee, we zijn niet allemaal in gelijke mate verantwoordelijk.
En we vinden ook niet dat we het verleden maar moeten laten rusten en ons helemaal richten op de toekomst. Deze twee mantra’s horen we nu steeds. Zeer onterecht.
Om te beginnen kan niemand onderbouwd beweren dat we in gelijke mate verantwoordelijk zijn. Tijdens de gemeenteraad van 11 juni 2015 hebben D66, SP en GroenLinks motie 100308 ingediend. Daarin is opgeroepen tot een feitenonderzoek op hoofdlijnen naar de op- en afbouw van de reserves en voorzieningen, aangevuld met verbetervoorstellen. De overige fracties steunden dit voorstel niet, onder andere onder het uitspreken van de hierboven staande mantra’s. Vanaf 2014 zit overigens de SP in de gemeenteraad.
Toen al was het voor iedereen duidelijk dat de financiële situatie van de gemeente Voorschoten zorgelijk was, dankzij onderzoek van de Rekenkamercommissie. De drie partijen wilde juist leren van het verleden, voorkomen dat we als raad steeds in dezelfde valkuilen stappen. We waren bereid de hand in eigen boezem te steken. Helaas heeft dit historisch onderzoek dus niet plaatsgevonden.
Daarom kan niemand beweren dat we allen in gelijke mate verantwoordelijk zijn: daarvoor is echt geen basis. Wat wel duidelijk is, is dat die kans op verbetering en leren van onze fouten toen niet is aangegrepen door de gemeenteraad. En wie niet bereid is zich rekenschap te geven van het verleden, is gedoemd gemaakte fouten te herhalen.
Ja, we hebben zelf ook in het college gezeten.
GroenLinks zat inderdaad van 2006-2010 in het college, samen met CDA en PvdA. Toen waren er nog überhaupt geen NUON-gelden die konden worden uitgegeven.
Heeft dat college zelf orde op zaken moeten stellen? Ja. Heeft dat college alles perfect gedaan? Nee, en dat bleek later. Er is sindsdien 6,5 jaar tijd geweest voor verbeteringen.
In mei 2010 trad het college van ONS (7 zetels) en VVD (5 zetels) aan.
Ja, er waren overschrijdingen op de traverse.
Na een overschrijding van bijna €1,1 miljoen op de traverse, zichtbaar geworden in juni 2009, trad de verantwoordelijk wethouder af. Er werd een raadsonderzoek ingesteld naar hoe het zover had kunnen komen. De conclusies zijn terug te vinden in het onderzoeksrapport ‘Wegen na de traverse’ Onderzoek budgetoverschrijdingen verkeerstraverse Voorschoten (november 2009). In dat rapport staan een kritische analyse en verbeterpunten, zeker ook voor de raad.
Fouten worden gemaakt, en een kritische analyse met verbeterpunten is nodig om te voorkomen dat dezelfde fouten steeds opnieuw worden gemaakt.
Nee, de NUON-gelden zijn niet in één keer verdwenen.
Dankzij de antwoorden op de vragen die GroenLinks stelde bij de begrotingsbehandeling in november 2014 weten we in grote lijnen wat daarmee is gebeurd. Kort: In totaal heeft Voorschoten €39 miljoen aan NUON-gelden ontvangen. In november 2010 is bij de begroting besloten de NUON-gelden in te zetten om op deze wijze structurele ruimte te creëren in de toekomst door lagere kapitaallasten (rente en afschrijving). Vanaf 2011 hebben onttrekkingen, betalingen, plaatsgevonden.
Bijvoorbeeld: in 2011 is ruim €8,5 miljoen gebruikt voor het mogelijk maken van de 3D-projecten Deltaplein (kostte de gemeente uiteindelijk zo’n 4 miljoen), Dobbewijk, Duivenvoorde. Dat kon alleen maar doordat €14,3 miljoen van de NUON-gelden was gestort in de concernreserve, onze financiële buffer. In november 2015 is €16 miljoen gebruikt om de boekwaarde van investeringen af te boeken en voor een buffer om uitkeringen te betalen. Dit was nodig om de financiën op orde te brengen. Wij vinden het erg dat de NUON-gelden nu zo’n beetje op zijn. De Duivenvoordecorridor hadden we ermee groen kunnen houden, bijvoorbeeld.
Het oordeel of we slappe jandoedels zijn is niet aan ons. Een slager kan maar beter niet het eigen vlees keuren. We kunnen wel uitleggen waarom we doen wat we doen.
De oppositie, dus D66, GroenLinks, SP en PvdA, heeft een extra raad uitgeroepen, ondanks het feit dat het reces al begonnen was. Ons allereerste doel was het probleem voor een deel zo veel mogelijk oplossen. Pijnpunt voor de provincie was dat VVD, ONS en CDA een gat in de begroting hadden geschoten door de lokale lasten te verlagen, tegen het advies van hun eigen college in. Om een deel van dat probleem op te lossen, dienden we een voorstel in waarbij de ozb iets omhoog zou gaan. Omdat de heffingen voor riool en afvalstoffen omlaag gaan, zou dus het totaal aan lokale lasten gelijk blijven. We wilden hiermee ook de goede wil van Voorschoten laten zien.
Helaas kozen de coalitiepartijen VVD, ONS en CDA hier niet voor. Niets van het probleem is nu opgelost, het is doorgeschoven naar 2017. Deze keuze begrijpen wij niet: partijen die uitdragen dat er geen heilige huisjes meer mogen zijn, laten dat van hun zelf staan. Deze keuze hebben we echter wel moeten accepteren: dit was een besluit van de meerderheid en zo werkt dat in de raad. Maar blij zijn we er bepaald niet mee: we vrezen voor onze zelfstandigheid en voor onze voorzieningen. Het geld zal immers nu ergens anders vandaan moeten komen.
We wilden ook dat de gehele raad betrokken zou zijn bij het zoeken naar een oplossing. Een persbericht van de coalitiepartijen meldde dat zij het probleem zouden oplossen. De oppositie vertegenwoordigt echter ook Voorschotenaren die het net zo goed aangaat wat nu gaat gebeuren. Daartoe heeft de oppositie dus een motie ingediend. We zijn blij dat de gehele raad nu, op initiatief van de oppositie, heeft besloten dat alle fracties aan tafel zullen zitten.
Ja hoor, wij zijn net als iedereen tegen geld over de balk gooien, maar ook tegen goedkoop=duurkoop en bezuinigingen die niet realistisch zijn.
Bijvoorbeeld:
Op 5 november 2009 stemde GroenLinks, evenals de PvdA, tegen de €3,4 miljoen (“en geen cent meer”) voor het Deltaplein. Dit stemde overeen met het advies van het toenmalige college van CDA, PvdA en GroenLinks. De fracties van CDA, VVD en ONS stemden er echter voor.
Op 5 november 2012 stemde GroenLinks tijdens een ingelaste raad om vele redenen tegen de €9 miljoen voor de boortunnel van de RijnlandRoute. Eén van onze redenen was dat Voorschoten dit bedrag niet zou kunnen betalen. De andere fracties stemden voor.
Ons standpunt is dat we prudent om moeten gaan met gemeenschapsgeld. Maar we moeten ook niet stoere bezuinigingen steunen die ons van de regen in de drup helpen.
In de raad van 5 juli 2012 heeft GroenLinks ingestemd met een forse bezuiniging op groen beheer en onderhoud (in 2015 een bedrag van +/- €80.000). Dat bleek in juni 2016 goedkoop = duurkoop te zijn: deze bezuiniging heeft geleid tot hogere kosten later. Een leermoment was dat voor ons.
In juli 2016 besloot de gemeenteraad tot een forse, onaangekondigde en eenzijdige bezuiniging op het ambtenarenapparaat. GroenLinks stemde als enige fractie tegen. Zo’n voorstel staat wel stoer, maar als Voorschoten niet aangeeft welke taken dan niet meer worden uitgevoerd, gaat de bezuiniging vooralsnog niet door. En zo geschiedde.
Zorggeld op voorhand voor een groot deel gebruiken om de financiële situatie op orde te brengen is riskant: er is nog teveel onzeker, de zorgbehoefte van mensen groeit, onder andere doordat we allemaal ouder worden, dus is er nu kans op hogere kosten later.
Investeringen nu in bv klimaatbeleid of in schoon water voorkomen ook hoge kosten later. Hierop bezuinigen is dus niet slim.
Zijn wij kwaad op de provincie?
Nee. De provincie doet wat ze moet doen. Wij waarschuwden al vaker. Wij begrijpen nog steeds niet dat de provincie de RijnlandRoute aan wil leggen, maar dat is een andere kwestie. Voorschoten, behalve GroenLinks, stemde daar overigens mee in.
En nu?
Wij blijven ons inzetten voor Voorschoten. Wij zullen constructief meewerken aan het herstelplan. Wat we heel prettig vonden, was de samenwerking binnen de oppositie van D66, SP, PvdA en GroenLinks voor de extra raad. Tussen onze werkdrukte en kerstdiners door hebben we elkaar goed kunnen vinden. Laten we hopen dat het besmettelijk is.
Tot slot:
Een goed 2017 voor iedereen!