Monique Lamers hield zaterdag 18 januari een speech tijdens de start van de verkiezingscampagne van GroenLinks Voorschoten. Over het onzalige plan Deltaplein dat geen draagvlak onder de Voorschotenaren heeft. Te massief, ontoegankelijk, niet passend bij het dorpse karakter, vreselijk duur (3,4 miljoen euro), onverkoopbare woningen en overbodige winkelruimte. Kortom, een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet.

"Mij is gevraagd iets te vertellen over het Deltaplein. Dat is heel fijn: er zijn veel onderwerpen die we kunnen bespreken als voorbeeld van wat wij wel en niet willen, maar in dit  project komt veel samen van wat wij vinden. Het staat symbool voor oude politiek. Daarom vertel ik u graag over onze visie aan de hand van dit project. Zelfs de naam zelf geeft hiervoor al alle gelegenheid.

En we hebben een D: Democratisch?

Tijdens de raadsvergadering van 5 november 2009 hebben de fracties van CDA, VVD en ONS een initiatiefvoorstel ingediend. Op basis daarvan werd besloten om  €2,7 miljoen subsidie van gemeenschapsgeld, en daarbovenop €700.000 aan ambtelijke ondersteuning te besteden aan de ontwikkeling van het Deltaplein, in totaal dus 3,4 miljoen euro. Een bouwtekening vormde de basis van dit plan. Het toenmalige college van CDA, PvdA en GroenLinks ontraadde instemmen met het voorstel: nu aannemen zou betekenen dat er nog niet voldoende zicht was op eventuele lijken in de kast, zo was het maar de vraag of de gemeente een projectontwikkelaar financieel mag steunen zonder dat anderen de kans krijgen mee te dingen, maar ook dat alternatieven voor het Deltaplein niet aan bod zouden komen. De tekening van de geïnteresseerde projectontwikkelaar lag immers aan de basis van dit besluit, zo zou het worden en niet anders. De fracties van GroenLinks en PvdA brachten bezwaren in tegen dit voorstel en stemden tegen, ONS/D66, VVD en CDA voor en daarmee was het aangenomen.

Ja, een meerderheid stemde voor het voorstel, in een  democratie beslist immers de meerderheid, maar je mag toch ook  verwachten dat er zorgvuldig gewikt en gewogen wordt door raadsleden voordat zij zo’n ingrijpend besluit nemen. De voorstanders wezen een verzoek tot uitstel van besluitvorming  af. Daarmee was dit een overhaast besluit. Er zijn toen ook geen aanvullende eisen gesteld.

We hebben een E: En de burgers dan?

Tsja, burgers hebben we ook nog. Mensen zijn in wezen niet slechts consumenten, altijd op weg naar voordeeltjes, maar burgers die hun eigen ideeën en deskundigheid hebben.

Vanaf het begin waren er protesten tegen deze plannen voor het plein: een groot massief gebouw zou verrijzen in het centrum, wat het dorpse karakter zou aantasten.. En waarom €3,4 miljoen gemeenschapsgeld hiervoor: de economische crisis was al ingezet, we wisten dat we aanzienlijk veel minder geld te besteden zouden gaan hebben. Moest dit dan een prioriteit zijn?

Afgelopen najaar overhandigde een delegatie van Oud Groen en Leefbaar Voorschoten een lijst met handtekeningen van bijna 750 Voorschotenaren die protesteerden tegen de uitvoering van dit plan.

En we hebben een L: Laag energiegebruik duurzame materialen etc

De gemeente Voorschoten draagt uit dat in de gemeente duurzaam gebouwd moet worden. Zie bijvoorbeeld het milieuprogramma. Maar bij dit grote project is geen spraken van duurzaamplus bouwen, zoals in de regio wordt nagestreefd, want dat gaat even niet. En een GPR, een duurzaamheidsmaat, van 8, zoals in het milieuprogramma als norm is gesteld, kon ook even niet: een GPR van 7, gemiddeld, was goed genoeg. Zoals zo vaak onder dit college van VVD en ONS/D66 geldt hier ten aanzien van duurzaamheid: nu even niet. Men zou wel kijken of er iets meer duurzaam gebouwd zou kunnen worden, maar we hebben daar niets meer van gehoord.

Dat is toch gek: een gemeente steekt 3,4 miljoen euro in een groot bouwproject dat niet voldoet aan de eigen eisen voor bouwprojecten.

En we hebben een T: Toegankelijk voor iedereen?

Pijnlijk bleek vorig jaar mei dat de gebouwen die gepland staan voor het Deltaplein niet voldoende toegankelijk zijn voor mensen met een beperking, terwijl nota bene binnenkort het VN-verdrag wordt geratificeerd waarin die toegankelijkheid verplicht wordt. Latere aanpassingen zijn ook altijd duurder dan meteen goed insteken. Deze kosten zouden op het bord van de gemeente kunnen komen. Men zou nog kijken naar mogelijkheden voor verbetering, maar we weten niet of daar iets positiefs uit is voortgekomen.

Voor GroenLinks was dit een belangrijke reden om, als enige fractie (!), tegen het bestemmingsplan voor het Deltaplein te stemmen.

Alle inwoners van Voorschoten, dus ook mensen met een beperking, betalen mee aan het bouwproject op het Deltaplein. Alleen zullen deze gebouwen niet voor iedereen helemaal toegankelijk zijn. Dat is wel heel navrant.

En we hebben een A: Akelig veel geld.

In deze tijd waarin onze voorzieningen op het spel staan, bijvoorbeeld bieb en zwembad, het jongerencentrum is gesloten en er aanzienlijk kleinere budgetten zijn voor zorg en participatie, zoveel geld besteden aan de bouw op het Deltaplein waar een belangrijk deel van de Voorschotenaren niet blij mee is, waar zoveel nadelige kanten aan zitten, dat is toch …niet uit te leggen?

En we hebben een P: Plein vol bloemen.

Hier gaat het over onze rijkdom aan planten- en diersoorten, groene daken en gevels. Wat op het Deltaplein gaat gebeuren is verstening.  Dat vinden wij heel kwalijk. Inmiddels is toch wel algemeen bekend dat een groene leefomgeving beter is voor mensen, dat we ons enorm in moeten zetten om het aantal insecten, waaronder bijen, niet verder te laten verminderen. Denk ook aan nestkasten voor vogels. Groene daken zijn belangrijk voor isolatie, voor wateropvang en voor verkoeling in bebouwd gebied. Ons zijn geen maatregelen in deze trant bekend. Dat noemen wij een gemiste kans.

En we hebben een L: Lagere inkomensgroepen, hebben die hier ook wat aan?

De appartementen zijn deels sociale koopappartementen.  Nou ja, sociaal … ze zaten net nog onder de grens van wat sociale koop genoemd kan worden.  Er zou nu een lagere prijs gevraagd worden, maar dan nog is de prijs hoog voor starters. Waar Voorschoten vooral behoefte aan heeft, dat zijn goedkope woningen voor jongeren en ouderen. Het is dan ook de vraag hoeveel van deze appartementen verkocht gaan worden. Inmiddels is zelfs al gezegd dat de woningen ook verhuurd kunnen worden als ze niet worden verkocht, wat al iets zegt over de woningmarkt en de haalbaarheid van het plan.

En we hebben een E: Economie die wij willen?

Maar willen we een economie met enkele centrale plaatsen in een gemeente waar mensen hun inkopen kunnen doen? Kan Voorschoten zo ook de concurrentie aan met bijvoorbeeld de geplande nieuwbouw in Leidschenhage, door eveneens massieve bouw neer te zetten? Is het niet beter dat Voorschoten zich juist gaat profileren met een dorps karakter, een plek waar het fijn vertoeven is en waar tintelende initiatieven en bijvoorbeeld de duurzame economie  alle ruimte krijgen?

Nu blijkt ook dat het zwaartepunt voor de winkels in Noord-Hofland en het centrum komt te liggen. Uitbreiding van bijvoorbeeld supermarkten elders in het dorp is niet gewenst. Dat betekent dat mensen verder moeten reizen om hun inkopen te kunnen doen, met drukker verkeer en slechtere luchtkwaliteit als gevolg. Ook draagt dat er niet aan bij dat ouderen  langer zelfstandig kunnen wonen, wat toch wel het huidige regeringsbeleid is. Meer dan 800 Voorschotenaren hebben hun handtekening gezet onder een verzoek tot een supermarkt in winkelstrip Adegeest. Dat zegt wel wat.

Is dit het economisch beleid dat we willen?

Een voorbeeld van hoe het ook anders kan: de groenen in Bristol hebben voorgesteld grote supermarkten een extra heffing op te leggen omdat ze weinig bijdragen aan de lokale economie maar wel meer verkeer opleveren. Het geld dat zo wordt opgebracht komt in een fonds van waaruit de locale economie wordt ondersteund.

Ik zeg niet dat we dit hier ook moeten doen; het voorbeeld laat alleen wel zien dat je op een heel andere manier naar economie kunt kijken. Laten we dat eens onderzoeken.

En we hebben een I: In beton gegoten.

Er werd plots een plan voor het Deltaplein op de tafel van de gemeenteraad gelegd en zo moest het worden. Er kon nog maar weinig aan veranderd worden, al is de hoogte wel wat omlaag gebracht. De plannen zijn nu in beton gegoten.

Dit doet aan iets anders denken.  Nu, met de decentralisaties van zorg en participatie (werk), krijgen gemeenten veel meer taken op hun bord. Om deze taken aan te kunnen gaan ze grote samenwerkingsverbanden aan. GroenLinks maakt zich zorgen over de mogelijkheid voor burgers andere zorg en begeleiding te kiezen dan het samenwerkingsverband aanbiedt. Deze taken zouden dichter bij de burger  worden uitgevoerd, maar dreigen nu juist door die schaalvergroting op nog grotere afstand van de burgers komen te staan. Wij vinden ook dat niet het samenwerkingsverband maar dat wat nodig is voor mensen leidraad moet zijn bij wat wordt aangeboden aan burgers. We moeten ervoor zorgen dat de mogelijkheden voor zorg en begeleiding niet in beton worden  gegoten, dat we zorg op maat kunnen blijven bieden. GroenLinks zal daar alert op zijn.

En we hebben een N: Nou zeg, wat een massief gebouw.

Dit spreekt voor zich en is al eerder aan bod gekomen. Veel mensen hebben bezwaren tegen de bouw van een massief gebouw aan de zuidkant van de Schoolstraat. Al jaren horen wij deze klachten.

Op deze manier wordt ons beschermd dorpsgezicht een afgeschermd dorpsgezicht.

Kortom:

Stop de verstening.

Overal zindert het van nieuwe initiatieven: zonnepanelen zie je veel vaker, burgers en bedrijven zijn een omslag aan het maken naar een duurzame samenleving. Dat is ook zo in Voorschoten. Dat is heel goed en hoopgevend. Dat we hier een groep ondernemers hebben die avonden over duurzaam ondernemen voorbereidt is veelzeggend.  

Er is ook een overheid nodig die verbindt en faciliteert, die niet afwacht maar deze broodnodige omwenteling mogelijk maakt. Immers, de overheid, dat zijn wij toch? Het komt er nu op aan de juiste keuzes te maken. Willen we grote, gefuseerde diensten op afstand in grote stenen gebouwen waarin besloten wordt over onze zorg, onze leefomgeving, enz.?  Of willen wij een zichtbare, nabije overheid die flexibel kan inspringen op behoeften van onze gemeenschap.  Als decentralisatie van de zorg en participatie betekent dat gemeenten in grote verbanden hun inkopen moeten doen, is dat dan handig? Leidt dat dan niet tot verstening van wat kan worden aangeboden? Willen we dat?

Willen we de verstening van grote samenwerkingsverbanden waarop burgers nog maar weinig invloed kunnen hebben?

En willen we de versteende aloude economie of  willen we een economie die zich aan veranderende omstandigheden kan aanpassen en gebruik maakt van alle nieuwe inzichten en technologieën die er zijn?

Kies voor verandering.

GroenLinks gaat voor de verandering. Omdat deze nodig is. We weten toch allemaal dat de financiële crisis nog in het niet valt bij de klimaat- en grondstoffencrisis die nu op ons afkomen? Dat we onze natuur niet verder aan kunnen tasten omdat deze dan niet meer robuust is, steeds verder zal verzwakken? Het is toch duidelijk dat een samenleving waarin eerlijk delen normaal  is, waaraan mensen volwaardig deel kunnen nemen, veel sterker is dan een samenleving waarin mensen buiten spel worden gezet, waarin van veel talent geen gebruik wordt gemaakt?

GroenLinks gaat ook voor de verandering omdat deze zo leuk is, omdat we steeds vaker positieve mensen ontmoeten die die slag naar een duurzame samenleving aan het maken zijn, gewoon omdat het spannend is mee te maken wat nu mogelijk is.

Stem GroenLinks!

We hebben een verkiezingsprogramma boordevol voorstellen die volgens ons passen bij de omslag naar een duurzame samenleving, sociaal en groen,  een omslag die nu nodig is. We zijn met een leuke groep van mensen die allemaal hun bijdrage leveren, op hun manier. Zie onze prachtige verkiezingsposter die dit weergeeft. Het gaat ons niet om één lijsttrekker die het ene gezicht is, nee, wij hebben vele gezichten, vele mogelijkheden en talenten en dat is onze kracht. Naast ons staan mensen die dezelfde passie hebben en met wie we veel delen.

Wij hebben ons de afgelopen 4 jaar enorm ingezet voor een groen en sociaal Voorschoten, vele voorstellen gedaan, constructief mee gedebatteerd en meegedacht en we zullen dat ook blijven doen als de verkiezingen allang voorbij zijn. Natuurlijk. Stem daarom GroenLinks.

Monique Lamers