GroenLinks is voor samenwerking tussen Voorschoten en Wassenaar omdat we dan onze krachten kunnen bundelen en bv ziekteverzuim in het ambtelijk apparaat beter kunnen opvangen. We zijn tegen een fusie: de burger komt daardoor op grotere afstand van het gemeentebestuur te staan, wat het vertrouwen erin niet zal doen toenemen. Stel dat na een fusie de gemeenteraad gaat vergaderen in de Pauw. Hoeveel Voorschotenaren zullen dan nog naar de vergaderingen toe komen? Nu lopen mensen gemakkelijk binnen.

Politici kennen bovendien hun eigen gemeente goed. Wij betwijfelen dat een fusie zal leiden tot minder kosten en denken dat Voorschoten en Wassenaar dan ook elkaars concurrenten zouden worden als er geld moet worden verdeeld. Het is altijd goed om je standpunt te toetsen aan onderzoek. Daarom zijn we daarnaar op zoek gegaan. We hebben twee onderzoeken  gevonden. We concluderen hieruit dat een fusie zeker voordelen met zich mee zou kunnen brengen, maar dat het niet zo is dat deze besparingen op zal leveren.

En we zien ook bevestiging van ons idee dat burgers na een fusie minder betrokken zijn bij de politiek. Dat vinden wij geen goede zaak: juist in deze tijd moet politiek transparant en zichtbaar zijn.

Dit zijn de twee onderzoeken:

1) De heer Maarten A. Allers van de Rijks Universiteit Groningen concludeert na onderzoek  dat recente herindelingen niet tot besparingen hebben geleid (ESB, mei 2010). Integendeel, hoe groter de gemeente hoe hoger de uitgaven per inwoner. Een fusie inboeken als bezuiniging is dus niet terecht.

2) Op 14 november 2007 besloten de Provinciale Staten van  Zuid-Holland te laten onderzoeken wat de gevolgen van gemeentelijke herindelingen zijn voor de burger. In 2008 publiceerden de RijksUniversiteit Groningen en  het bureau Berenschot het resultaat van dit onderzoek. De titel van dit onderzoek: Effecten van gemeentelijke herindelingen.

Interessante conclusie van dit onderzoek:

- Het aantal zwembaden en sporthallen is niet afgenomen op korte en middellange termijn, wel is de reisafstand voor burgers naar gemeentelijke voorzieningen, bijvoorbeeld voor een paspoort,  toegenomen.

- In het algemeen daalt de opkomst voor de gemeenteraadsverkiezingen enigermate, wat spoort met de constatering van betrokkenen dat de belangstelling van de burger voor de politiek  daalt.

- Ook het vertrouwen van burgers in het gemeentebestuur neemt in het algemeen af.

- Professionaliteit van de dienstverlening en klantgerichtheid nemen juist toe, maar dat wordt vaak door burgers  niet waargenomen omdat ze minder betrokken zijn bij de lokale politiek. 

-  Professionaliteit van de ambtelijke organisatie en van de  bestuurders neemt toe, evenals de inhuur van externen. Gefuseerde gemeenten kunnen grote bouwopgaven beter aan.

- Tekenend is dat de afvalscheiding bij de bron, dus door burgers,  minder goed gaat na een herindeling: de onderzoekers beschouwen dat als een indicatie voor minder communicatie tussen gemeentebestuur en bewoners. Als deze communicatie goed is, blijkt de afvalscheiding beter te gaan.

- Burgers moeten tarieven betalen voor bv bouwleges. Gemiddeld genomen gaan deze tarieven niet extra omhoog door de fusie, maar dat is gemiddeld: in sommige gemeenten gebeurt dat wel degelijk.

Twee aandachtspunten

- Het is voor een grotere gemeente niet makkelijker om goede krachten  te werven. De onderzoekers hadden verwacht dat dat wel zou verbeteren.

- En de gemeenten hebben na de fusie te maken met grote financiële tegenvallers. In de nieuwe gemeenten moet vaker worden gedacht over bezuinigingen dan in de oude. Dit komt doordat de integratie van de twee of meerdere ambtelijke apparaten tijdrovend en kostbaar is. Daarbij krijgt de nieuwe gemeente al snel aanzienlijk minder geld uit het gemeentefonds. Iedere gemeente krijgt een vaste voet uit dit fonds, dus als je gaat van twee naar één gemeente krijg je er na fusie één in plaats van twee. De schaalvergroting zal op langere termijn wel voordelen op gaan leveren maar daar is in het begin geen sprake van.

Concluderend stellen de onderzoekers dat de burger als klant wint bij een fusie. Ook heeft de burger een professionelere organisatie tegenover zich. Maar de burger als deelnemer aan de democratie behoeft extra aandacht, in de woorden van de onderzoekers.

Fusies pakken vaak duur uit. En voor een burger is meedoen aan de democratie minder vanzelfsprekend na een fusie. Dit zijn twee belangrijke redenen voor GroenLinks Voorschoten  om wel voor samenwerking maar tegen een fusie met Wassenaar te zijn.