Opmerkelijk genoeg speelde het belangrijkste lokale politieke onderwerp van de afgelopen periode, in ieder geval voor een groot deel van onze inwoners, zich eigenlijk nauwelijks in onze raad af. Ik heb het dan natuurlijk over de bouwplannen in Vlietland. Die raken vooral Voorschoten, maar het besluit ligt bij onze collega raadsleden in Leidschendam-Voorburg. Het laatste woord is hier nog niet over gezegd, maar het is leerzaam om te zien hoe de discussie daar loopt.

Eén opmerkelijk argument dat ik vaker terug hoorde komen, was dat  het besluit “eigenlijk al genomen was”, en de gemeenteraad nu gewoon vóór moest stemmen. De gemeenteraad als een miniatuur Chinees partijcongres, dat als geste nog een klein rood stempeltje mag zetten. Voorzitter, ik schrok daar wel van. Dan wil ik niet wijzen naar onze buurgemeente, die ik daarmee ongetwijfeld onrecht aan zou doen. Zeker onder deze voorzitter zou ik niet durven.

Het is eerder een aansporing om in de spiegel te kijken. We zien op alle niveaus van de politiek hoe groot de verleiding is om passief te zijn. We rollen tegenwoordig van de ene “crisis” in de andere, waarbij allerlei verschrikkelijks ons steeds maar lijkt te overkomen. De dingen worden zeer betreurenswaardig gevonden, maar we kunnen er toch niets aan doen. Of het is allemaal verschrikkelijk en de schuld van de lizard people, dus er zijn toch geen oplossingen. Voorzitter, dit is volgens GroenLinks een bedreiging van de legitimiteit van ons hele bestel. Als elke keer blijkt dat we erbij zitten en ernaar kijken, hoe durven we dan het vertrouwen van mensen te vragen?

Dat het zo niet hoeft te zijn zien we dagelijks. Kijk naar de ongelooflijke veerkracht van onze partner democratie in Oekraïne, waar iedereen jarenlang schamper over deed. Als we het over een crisis hebben, dan zitten Russische tanks die over je oostgrens rijden in de buitencategorie. Alle reden om de handdoek maar gewoon in de ring te gooien. Maar toen president Zelensky het aanbod van evacuatie kreeg, antwoordde hij met waarschijnlijk het citaat van het decennium: “I don’t need a ride, I need ammo.” Ik zie dat als vermaning aan ons allemaal. Heb de moed om te staan voor je zaak. Om te hopen en te winnen. GroenLinks is dan ook trots dat we hier in Voorschoten een groep Oekraïners onderdak mogen bieden.

Natuurlijk zijn we als Voorschotense raad een klein radertje in een groot geheel. We weten allemaal dat onze bevoegdheden en mogelijkheden beperkt zijn. Over tanks vanuit Leidschendam hoeven we ons gelukkig geen zorgen te maken. Maar als in de loopgraven bij Bakhmut nu al maanden het onmogelijke gebeurt, wat is dan ons excuus om de zaken op z’n beloop te laten in al die zaken waarover wij wel degelijk bevoegd zijn?

Om ergens voor te staan, moet je natuurlijk wel weten wat je dan wilt. In het coalitieakkoord stonden veel mooie intenties, maar het wilde weinig concreet worden. Daarvoor moesten we de begroting afwachten. Omdat we daar als progressieve partijen niet veel trek in hadden, zijn we zelf aan de slag gegaan om een aantal concrete plannen naar voren te brengen. Ik wil hier nogmaals mijn grote waardering uitspreken voor de collega’s van SP, PvdA en D66. Voor de goede gesprekken, maar ook voor het lef om gezamenlijk de nek uit te steken. Aan één van de voorstellen uit het Progressief Akkoord hebben wij vorm willen geven met motie 261, die ik hierbij indien. In het verleden heeft Voorschoten een centrale vuurwerkshow georganiseerd. Wat ons betreft niet alleen een goede mogelijkheid om als dorp een moment van gezamenlijkheid te hebben, maar ook een startpunt om te werken aan het terugdringen van vuurwerkoverlast. Ook de voorstellen die onze partners zodadelijk in zullen dienen willen we natuurlijk van harte aanbevelen en ondersteunen.

Dan ligt er nu een begroting er dan ook. Tot gisteravond was het mij redelijk duidelijk wat ik hierover wilde zeggen. Er wordt zo’n half miljoen uitgetrokken voor onderzoek, visies en business cases. Om te ontdekken wat we nou eigenlijk willen. Ongetwijfeld grotendeels vulling voor de diepe laden van onze gemeentelijke bureaus, waar we dan alweer braaf op mogen wachten. Je zou je kunnen afvragen in hoeverre een onderzoek naar de bestuurskracht van onze gemeente dan nog nodig is.

Ons stak met name het onderzoek naar het ondernemersfonds. Al enkele jaren hebben we de wethouder gevraagd naar concrete plannen voor het centrum, opnieuw een speerpunt van de coalitie. Die ontbreken nog steeds, dus nu moeten de ondernemers maar direct belastinggeld toegeschoven krijgen. Als onderzoek moet uitwijzen hoe dat legaal kan, zegt het stellen van de vraag eigenlijk al genoeg. Heel mooi als ondernemers zelf zaken op willen pakken, maar daarvoor hebben we met een BIZ al een uitstekend en welbekend middel binnen de gemeente. We dienen daarom amendement 176 in om dit onderzoek te schrappen.

Verder leek vooral heel veel verdwenen uit de begroting. De gemeentewerf is doorgeschoven naar de volgende collegeperiode, voor verduurzaming vastgoed is vrijwel niets geraamd en het zwembad is afwezig, ook al staat een besluit aangekondigd. Voor beleid rond de energiecrisis en energiearmoede, waarover voor komende maand een plan beloofd was, is niets opgenomen. We hebben nu ook begrepen dat het plan zelf opnieuw vertraagd is, waarbij we ons afvragen hoeveel zin noodhulp energie heeft als het pas in de zomer beschikbaar komt. We staan dan ook heel sympathiek tegenover een voorstel van de PvdA om daar nu gewoon iets voor te regelen. Omdat we moeten durven staan voor onze inwoners.

De wethouder zegt alle voorgenomen uitgaven in de begroting op te willen nemen en we zien dan ook plotseling wél een hoog bedrag voor een nieuw gemeentehuis. Kennelijk heeft het college dus geen intentie deze zaken op te pakken. Onze fractie wil in ieder geval voorkomen dat het nu afgeschreven zwembad volledig uit de begroting verdwijnt en dient daarom amendement 177 in.

Natuurlijk waren wij blij met de aangekondigde investering op de  Bibliotheek+, ofwel het MFA. Na jaren van verhitte discussie bleek opnieuw dat er geen reëel alternatief was. Je zou het zonde van alle tijd en geld kunnen noemen, maar goed. De Bibliotheek+ werd nu zelfs spil van wat “de carrousel” genoemd is. Alle scholenbouw, een flink stuk bouw van betaalbare woningen: alles was afhankelijk van deze oude wijn in een nieuwe zak. Ondanks waarschuwingen in de afgelopen jaren over de risico’s van het koppelen van allerlei ontwikkelingen.

Voor GroenLinks is pijnlijk hoe het college hierbij met de scholen omgaat. In de commissie B&B hoorde ik de wethouder verkondigen dat dit de eerste keer was dat de scholenbouw financieel verantwoord opgenomen stond. Voorzitter, ik wil hier niet verzanden in een discussie over financieringssystematiek in het openbaar bestuur. Laat ik simpelweg constateren dat het natuurlijk goed is voor de financiën van de gemeente als projecten gewoon niet uitgevoerd worden. Maar daarvoor worden nu wel de scholen onder de bus gegooid en gemaakte afspraken geschonden. Jaren uitstel en onzekerheid liggen in het verschiet, allereerst voor de Fortgens, dat budget geschrapt ziet worden. Wij zijn verbaasd en teleurgesteld dat het CDA, die zich de afgelopen jaren neerzette als kampioen van de scholen, hiermee akkoord lijkt te gaan. Met deze begroting werd alles waar de fractie zich heeft ingezet over de afgelopen jaren ongedaan gemaakt. Ik hoopte dan ook in ieder geval op steun voor de voorstellen die hierover mede namens ons worden ingediend.

Voorzitter, dit alles was onze inzet tot gisteravond. Een begroting met veel haken en ogen, maar één waar we constructief over mee wilden denken. Via eigen voorstellen en in ondersteuning van voorstellen van andere fracties. Totdat we gisteren in een mail te horen kregen dat het college af wil zien van de plannen rond de Bibliotheek+.

GroenLinks vindt hier natuurlijk van alles van, maar het is officieel nog geen onderdeel van de besluitvorming. Dat is ook precies het probleem. Hiermee valt de motor uit de hele carrousel rond scholenbouw en woningbouw. Als zo het fundament onder de begroting wordt weggeslagen, waar stemmen wij dan nog over? Kunnen wij onszelf serieus nemen als we nu plannen accorderen,  die ondanks de unanieme wens van de raad niet uitgevoerd gaan worden? Wat is nu de insteek van het college en de coalitie? Gaan we de scholen vertellen dat ze nog maar langer moeten wachten? Of gaan we tenminste de weggesneden budgetten voor tijdelijk huisvesting en sloop weer terugdraaien, nu alle slimme oplossingen wegvallen? Wat gaan we nu doen voor de cultuursector? Wat is de invloed op onze investeringsagenda en de zo gewenste woningbouw?

Voorzitter, de laatste keer dat we bij een begrotingsbehandeling met zoveel onduidelijkheid zaten was het beruchte amendement op de begroting voor 2017. ONS Voorschoten heet nu Voorschoten Lokaal, maar voor de rest lijken we terug in de periode 2014 - 2018. Indertijd weigerde de coalitie het gewraakte amendement terug te draaien en was dat bijna het einde van onze gemeente. Nu ligt er weer een keuze voor. De vraag is of we voor onze zaak durven staan. GroenLinks wacht met spanning af waar college en coalitiepartijen mee zullen komen.