Tijdens de raad van 22 september stond ook het ‘plan van aanpak Armoede’ op de agenda. Van de ene kant had het een hoog pronken met andermans veren en oude wijn in nieuwe zakken gehalte. Van de andere kant bood het gelukkig wel perspectieven om op termijn het armoedebeleid nog wat socialer te krijgen. Als plan van aanpak was het echter onder de maat. Deelname aan een landelijk kwaliteitsonderzoek eind dit jaar is het enige nieuwe punt dat concreet door de gemeente wordt oppakt. Mager toch?
Wat betreft het pronken met andermans veren verwijs ik naar het initiatief van de kerken en hun schuldhulpmaatjes project om mensen met schulden te ondersteunen. Een prima initiatief dat zeker steun verdient. De site van schuldhulpmaatjes geeft ook allerlei suggesties op welke wijze gemeentes kunnen participeren. Zoals financiële steun om bijvoorbeeld de training en certificering van schuldhulpmaatjes mogelijk te maken of door de kosten voor een coördinator voor rekening te nemen. Deze keuzes worden in het plan van aanpak echter niet gemaakt zodat de rol van de gemeente in dit project vooralsnog niet duidelijk is. Hiervoor moeten we wachten tot na de training van schuldhulpmaatjes die waarschijnlijk eind oktober start, hun inzet gedurende een bepaalde tijd en een evaluatie. Op basis van die evaluatie zal de gemeente pas positie bepalen. Ergens volgend jaar dus en goed voor een plan van aanpak 2012.
De oude wijn in nieuwe zakken betreft de informatievoorziening. De gemeente heeft begin dit jaar een nieuwe folder verspreid en digitaal de informatie wat vereenvoudigd. De gemeente claimt dat als gevolg hiervan er een toename in het gebruik van de regelingen is gekomen. Klinkt legitiem maar dit is niet onderzocht. De toename kan net zo goed te wijten zijn aan de verdieping van de economische crisis. Maar goed, vanwege het vermeende succes wordt dit dus geprolongeerd.
De winst die we tijdens de commissie wisten binnen te halen met de toezegging van de wethouder om gevolgen van het BTW-plichtig worden van culturele instellingen en de doorberekening daarvan aan cursisten te onderzoeken, werd tijdens de raad iets afgezwakt. Het blijft echter interessant punt omdat door de BTW-plicht sommige cursussen duurder worden en de regeling maatschappelijke participatie in die gevallen mogelijk ontoereikend wordt. Tijdens de behandeling van het muziekonderwijs en de afschaffing van subsidies had ik ook al gewezen op de mogelijkheid dat deze regeling ontoereikend wordt als kortingen op de subsidies worden doorberekend aan de klanten. De BTW-plicht is hier als extra zorg bijgekomen. Ik kan beloven dat we de ontwikkelingen op dit terrein blijven volgen en waar nodig aankaarten.
Als laatste hebben ons ongenoegen uitgesproken over de afwachtende houding rond de bijzondere bijstand en schuldhulpverlening. De gemeente komt hier nog veel te weinig in actie. Als argument wordt dan gegeven dat er nieuwe wetten in aantocht zijn (de wetsvoorstellen gemeentelijke schulpverlening en wijziging WWB) en dat het beter is daarop te wachten. Onze mening is dat je er beter op kunt anticiperen door nu al aan de slag te gaan. Schuldpreventie en vroegsignalering gaat bijvoorbeeld meer aandacht krijgen. Een goede zaak! Daar hoef je dus niet mee te wachten. Met twee energiebedrijven en woonzorg Nederland zijn er afspraken om achterwege blijvende betalingen te melden aan de plangroep die vervolgens vroegtijdig hulp kan aanbieden. Maar dat is het. Er zijn geen afspraken met commerciële verhuurders en andere woningcorporaties. Daarnaast ontbreken de ziektekostenverzekeraars. De vraag is of met de afspraken die er nu zijn, voldoende overzicht is om mensen met schulden tijdig op te sporen en helpen. Ik laat me graag overtuigen maar heb grote twijfels. Een helder verhaal ontbreekt hier nog.
Daarnaast is snelle actie van belang om te voorkomen dat schulden oplopen. Nu hanteert de plangroep, die in opdracht van de gemeente mensen met schulden bijstaat, een termijn van 120 dagen. Een termijn die in uitzonderlijke gevallen zelfs ook nog overschreden wordt. Dit vinden wij erg lang. In haar antwoord gaf de wethouder aan dat in veel gevallen plannen al eerder starten maar dat dit de richtlijn was. Tsja, blijft toch de vraag of met wat extra druk die termijn niet bekort kan worden. Snel starten is immers zowel in het belang van de schuldenaar en schuldeiser.
Tot slot de bijzondere bijstand, positief is dat individuele bijzondere bijstand mogelijk blijft voor de doelgroep met een bruto inkomen tussen 110% en 130% van de bijstandsnorm. In het kader van schuldhulpverlening is die bovengrens echter volledig uit de lucht gegrepen. Stelt u zich voor, u hebt een modaal inkomen en om wat voor een reden ook raakt u fors in de schulden. U bent niet meer in staat uw huur te betalen en krijgt voor drie jaar een schuldenregime opgelegd. Ik neem aan dat u blijft werken dus wat uw bruto inkomen betreft zit u boven die 130%. Netto belandt u echter onder de armoedegrens en is uw situatie slechter dan menigeen in de bijstand. Individuele bijstand is gezien die bovengrens niet mogelijk.
Andere vormen van bijzondere bijstand zoals categoriale bijstand 65+, categoriale bijstand chronisch zieken en gehandicapten, maatschappelijke participatie, collectieve aanvullende ziektekostenverzekering en een langdurigheidtoeslag blijven al helemaal buiten bereik omdat hier een bovengrens van 110% wordt gehanteerd.
Mensen met schulden die bruto meer verdienen maar netto zo´n 35 % onder de armoedegrens duiken worden van deze bijstand uitgesloten. Absurd omdat de overheid hier naar mijn mening ongelijkheid creëert tussen mensen die uiteindelijk in dezelfde moeilijke omstandigheden verkeren.
Zo wordt in het in wetsvoorstel wijziging WWB terecht een lans wordt gebroken voor participatie van schoolgaande kinderen van ouders in de bijstand. Er komt zelfs een Verordeningsplicht participatie van schoolgaande kinderen maar wederom met die beperkende inkomensgrens van 110 %.
Ik vind het ronduit schokkend dat kinderen in gelijksoortige omstandigheden, maar met ouders die op papier meer verdienen, worden uitgesloten van bijzondere bijstand. De grote vraag is hoe we deze groep armen, mensen met schulden die door de overheid stelselmatig worden uitgesloten, gaan helpen in Voorschoten. Pas als hier een antwoord op komt zal ik spreken van een volwaardig plan van Aanpak Armoede. Wij komen hier op terug.